#006: Umiesz liczyć, licz na siebie, czyli czym jest Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)

Wszyscy dookoła straszą niskimi emeryturami, jakie nas czekają w przyszłości. Zamiast żyć w strachu i być niepewnym jutra, lepiej już dziś wziąć sprawy we własne ręce i samodzielnie zadbać o naszą przyszłą emeryturę. Tym bardziej, że tu Państwo wychodzi nam na przeciwko i oferuje konkretne zachęty podatkowe, które w perspektywie kilkudziesięciu lat oszczędzania mogą przynieść bardzo wymierne pozytywne skutki dla naszych portfeli emerytalnych.

Zapraszam do trzyczęściowego cyklu pod tytułem „Umiesz liczyć, licz na siebie, czyli samodzielnie oszczędzamy na emeryturę„. Dziś na tapecie Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, czyli w skrócie IKZE. Dowiesz się co to jest i dlaczego warto się tym bliżej zainteresować. Gorąco zapraszam!

UWAGA! Ten cykl artykułów o oszczędzaniu na emeryturę nie jest sponsorowany. Nie reklamuję tu żadnych konkretnych firm czy produktów. Przekazuję rzetelną wiedzę najlepiej jak tylko to potrafię 😉

W tym odcinku dowiesz się

• Dlaczego warto jak najwcześniej rozpocząć samodzielne oszędzanie na swoją emeryturę
• Jak zbudowany jest system emerytalny w Polsce
• Czym jest III filar emerytalny
• Czym jest Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)
• Jakie korzyści podatkowe uzyskujemy decydując się na oszczędzanie w ramach IKZE
• Kto może otworzyć sobie IKZE
• Gdzie i w jakiej formie można otworzyć IKZE
• Jakie są limity wpłat do IKZE
• Kiedy i w jaki sposób można wypłacić oszczędności z IKZE

Przydatne linki do tego odcinka

• Raport Komisji Nadzoru Finansowego na temat IKE/IKZE w I połowie 2017 roku
• Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego – artykuł Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, opisujący IKZE
• Inwestowanie w długim terminie (tekst w języku angielskim) – zestawienia zysków z inwestycji na amerykańskim rynku finansowym (w akcje, obligacje i bony) w okresie kilku dekad.

Zaproszenie do dyskusji

Serdecznie zapraszam Cię do komentowania i zadawania pytań, bezpośrednio na tej stronie poniżej, lub na mojej stronie na Facebook’u lub moim profilu Twitter’owym.

Alternatywnie możesz zadać pytanie głosowe, nagrywając się na SpeakPipe. Pamiętaj tylko, że masz 90 sekund na nagranie 🙂

Bardzo zależy mi na Twoim głosie, za który już teraz z góry bardzo dziękuję 🙂

Wstęp

Dzień dobry, witam Cię serdecznie w szóstym odcinku podcastu System Trader. Dziś dla odmiany zamiast coś stricte dla ludzi zaangażowanych w inwestowanie na rynkach kapitałowych, chociaż poniekąd o takich ludziach i o tym inwestowaniu na rynkach kapitałowych również dziś sobie powiemy, skupimy się na tym jak powinniśmy oszczędzać i inwestować z myślą o naszej przyszłej emeryturze. Zanim przejdziemy do omawiania szczegółów to chciałem zwrócić tutaj uwagę na małą kwestię organizacyjną. Ten odcinek nie jest odcinkiem sponsorowanym, nie będę też polecał żadnych konkretnych firm czy usług. Skupię się na merytoryce problemu związanego z planowaniem własnej emerytury.

Potrzeba samodzielnego oszczędzania

Ok, no to przejdźmy sobie do omawiania detali związanych z oszczędzaniem czy inwestowaniem w ramach emerytury. Jeśli ma się na przykład dwadzieścia parę lat to naturalnym jest, że nikt z nas nie myśli o tym jak nasze życie będzie wyglądało, czy jak my będziemy wyglądać na przykład za czterdzieści czy pięćdziesiąt lat. To jest naturalne i normalne. Mając dwadzieścia kilka lat na karku to po prostu myślimy o tym co jest tu i teraz, cieszymy się życiem i nie chcemy się dołować tym jak będziemy być może wyglądać strasznie za pięćdziesiąt lat. Być może wcale nie będziemy wyglądać strasznie, ale to nie o to chodzi, naturalnym jest to że skupiamy się na życiu tu i teraz.
Niemniej jednak życie pokazuje, że całkiem rozsądnym jest żeby nieco pomyśleć w młodym wieku o tym jak będzie wyglądała nasza emerytura. Nie chodzi mi o to jak my będziemy fizycznie wyglądać, ale przede wszystkim o to na ile my będziemy w stanie finansowo podołać podczas emerytury.

ZUS, czyli dlaczego jest tak źle?

Nie trzeba odkrywać żadnej Ameryki żeby móc stwierdzić, że sytuacja w ZUS-ie – mówiąc delikatnie nie jest najlepsza, a perspektywy jakie są przed ZUS-em są jeszcze gorsze. Składa się na to kilka czynników.

Po pierwsze teraz mamy obniżony wiek emerytalny, a więc niektórzy będą pracować krócej na emerytury i dłużej z kolei będą pobierać świadczenia emerytalne. Siłą rzeczy w systemie emerytalnym będzie mniej pieniędzy.

Mamy też niekorzystną strukturę demograficzną i jeśli te wszystkie prognozy będą się spełniać to niestety z dekady na dekadę będzie jeszcze gorzej jeśli chodzi o demografię.

Zresztą na demografię ma też zły wpływ coś co tak naprawdę jest pozytywne, ale niestety w kontekście systemu emerytalnego jest negatywne – a mianowicie chodzi o to, że żyjemy coraz dłużej i to jest fajne bo możemy dłużej się cieszyć życiem – niestety jednak powoduje to tyle mniej więcej jeżeli chodzi o system emerytalny, że ludzie dłużej te emerytury będą pobierać. Siłą rzeczy jest to znów jeden z czynników który będzie powodował, że tych pieniędzy w systemie emerytalnym będzie mniej. Będzie to ciążyć systemowi emerytalnemu.

Generalnie jest wiele czynników które mają negatywny wpływ na poziom gwarantowanych świadczeń emerytalnych z ramienia państwa, czyli dobrze jest już dziś pomyśleć o tym, jak będzie wyglądała nasza emerytura jeżeli chodzi o finanse bez oglądania się na państwo. Dobrze jest już nawet mając dwadzieścia kilka lat pomyśleć, jak można zacząć oszczędzać coś na boku z myślą właśnie o emeryturze. Warto też sobie zwrócić uwagę na to, że niewiele ryzykujemy oszczędzając już dziś na emeryturę, na przykład czterdzieści lat przed planowaną emeryturą. Po pierwsze, nawet jeśli za naszego życia zdarzy się jakiś wielki cud gospodarczy nad Wisłą i staniemy się drugą Norwegią – to fajnie, być może nie będziemy się musieli martwić o państwowe emerytury, ale do stracenia nic nie mamy bo nawet jeśli w międzyczasie zaoszczędziliśmy swoje środki to po prostu będziemy mieć jeszcze więcej pieniędzy.

Natomiast gorsza sytuacja jest taka, że jeśli my będziemy bardzo starali się tu polegać na państwie i za czterdzieści lat, w momencie jak będziemy na tą emeryturę przechodzić, to wówczas może się okazać, że pieniądze które będzie nam oferował system emerytalny nie pozwolą nam na to, żebyśmy mogli komfortowo cieszyć się z życia będąc właśnie na tej emeryturze. Dlatego żeby uniknąć tego problemu, który najprawdopodobniej jednak się ziści – czyli ten negatywny scenariusz, że emerytury będą niskie, to warto rozpocząć inwestowanie czy oszczędzanie własnych pieniędzy już dziś, jak najwcześniej z myślą właśnie o przyszłej emeryturze.

Ja w tym odcinku będę chciał zwrócić uwagę przede wszystkim na to, jakie mechanizmy pomagające nam w oszczędzaniu z myślą o przyszłej emeryturze stworzyło nam państwo w ramach tak zwanego trzeciego filaru emerytalnego. Natomiast oczywiście nie stoi nic na przeszkodzie żebyśmy mogli również oszczędzać pieniądze poza tym trzecim filarem emerytalnym.

Czy Państwo może okazać się złodziejem?

Za chwilę w szczegółach powiem co to jest ten trzeci filar emerytalny, natomiast ktoś może sobie zadać pytanie – no tak ale jeżeli mam oszczędzać na emeryturę to po co bawić się w coś co jest związane z państwem np w tym trzecim filarze. Być może to jest dla mnie zbyt duże ryzyko, bo jeżeli ja faktycznie chcę sobie zabezpieczyć przyszłość na emeryturze, to jednak jeśli będzie w to zaangażowane poniekąd państwo to jest ryzyko, że państwo nam na przykład przyjdzie i powie, że pieniądze które sobie zaoszczędziłem w ramach trzeciego filaru mi zabierze.

No cóż, ja nie mogę nikomu dać gwarancji, że tak się nie stanie, natomiast nie wydaje mi się żeby to było takie proste i żeby ten scenariusz się ziścił, ale mówię jeszczę raz – ja nikomu gwarancji nie daję. Sam oszczędzam w ramach trzeciego filaru emerytalnego, natomiast robię to dlatego, że są tam konkretne zachęty i dopiero po wykorzystaniu tych zachęt, jeśli miałbym więcej środków to dopiero dalszej kolejności robiłbym to poza trzecim filarem. To co jest możliwe w ramach trzeciego filaru staram się osobiście wykorzystywać. Za chwilę będę o tym mówił w większych szczegółach. W tym odcinku powiem jak to wygląda w ramach Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego, w kolejnym odcinku powiemy sobie o Indywidualnym Koncie Emerytalnym a w trzecim odcinku spinającym w całość te dwa modele, powiemy sobie o podobieństwach i różnicach jednego i drugiego modelu oszczędzania. Co jest być może bardziej korzystne w zależności od sytuacji konkretnej osoby.

Istotną rzeczą jeśli chodzi o trzeci filar, na którą chcę zwrócić uwagę jest to, że środki które gromadzone są w ramach trzeciego filaru emerytalnego mają status własności prywatnej. Oznacza to, że ten status jest taki sam jak status pieniędzy które mamy na swoim prywatnym rachunku bankowym. Jeśli boimy się, że państwo mogłoby nam zabrać pieniądze z trzeciego filaru emerytalnego, to jest to równoznaczne z tym, gdyby państwo stwierdziło, że może nam zabrać pieniądze z rachunku bankowego. Ja nie mówię że nie jest to możliwe, natomiast mówię że to jest mniej więcej ten poziom.

Jeśli ktoś naprawdę się obawia o trzeci filar emerytalny, ale ma pieniądze na rachunku bankowym i jeśli naprawdę te obawy są u niego na wysokim poziomie, to powinien również pomyśleć o likwidacji konta bankowego i być może o jakiejś zupełnie alternatywnej formie inwestowania. Ja chociaż nie jestem zupełnie pozbawiony obaw, nie obawiam się aż tak bardzo że pieniądze zostaną zabrane z dnia na dzień – być może jestem frajerem – mam nadzieję że nie i jednak staram się oszczędzać w ramach trzeciego filaru emerytalnego.

System emerytalny w Polsce

Mówimy sobie o tych filarach, więc może żeby nadać całemu odcinkowi lepszy kontekst, powiem więcej jak wygląda system emerytalny w Polsce. Będziemy mówić głównie o trzecim filarze, ale jeśli mówimy o trzecim to mamy jeszcze pierwszy i drugi filar.

I filar emerytalny

Jeżeli chodzi o pierwszy filar, to mówię tu o sytuacji jaka ma miejsce na początku 2018 roku, w lutym kiedy to nagrywam. Pierwszy filar to jest jak każdy z nas wie zwykle ZUS, mówię zwykle ponieważ są jeszcze inne branżowe systemy emerytalne na przykład dla służb mundurowych czy rolników, ale pomińmy je sobie tutaj.

Generalnie jest to filar który jest obowiązkowy. Jeśli na przykład pracujemy na umowie o pracę czy prowadzimy jednoosobową działalność gospodarczą czy jesteśmy na przykład policjantem czy rolnikiem, to nie ma możliwości żebyśmy nie płacili pieniędzy do pierwszego filaru. Jest to obowiązkowe i nie da się tego uniknąć w momencie kiedy jesteśmy aktywni.

II filar emerytalny

Mamy też drugi filar, są to tak zwane Otwarte Fundusze Emerytalne OFE. Tutaj część naszej pensji – mówiąc najprościej, jest odprowadzana do prywatnych firm, które inwestują środki w naszym imieniu. Podstawowa różnica względem pierwszego filaru, czyli na przykład względem ZUS-u jest taka, że środki w drugim filarze, co do zasady, mogą podlegać dziedziczeniu.

Jak wiemy pierwsza część OFE została mówiąc kolokwialnie rozmontowana – czyli ta część obligacyjna, natomiast obecnie jest plan że tak powiem, zakończenia kariery Otwartych Funduszy Emerytalnych całkowicie – czyli zamknięcia, wygaszenia pozostałej części OFE i wprowadzenia w ich miejsce tak zwanych Pracowniczych Planów Kapitałowych PPK. Pomysł dość mocno obecnie grzany w mediach – mówiąc kolokwialnie.

Oczywiście nie mamy podjętych jeszcze żadnych pewnych decyzji. Mamy projekt tych PPK, z którego między innymi możemy się dowiedzieć że 75% środków z obecnych OFE ma trafić właśnie do trzeciego filaru, a konkretnie właśnie do IKZE czyli Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego o którym będę mówił więcej za chwilę. Natomiast pożyjemy zobaczymy. Musimy sobie zdać sprawę, że to jest prawie 130 miliardów złotych. Dość ciężko jest mi sobie wyobrazić – nie chcę być jakimś wielkim pesymistą, ale jednak dość ciężko mi sobie wyobrazić, że państwo jak jednym pstryknięciem palca przeleje ponad 130 miliardów złotych, jak mnie pamięć nie myli, na konta emerytalne ludzi, które są co do zasady kontami prywatnymi. Prawdopodobnie będzie wprowadzona jakaś blokada, że nie będzie można sobie tych pieniędzy od tak wypłacić i kupić sobie większego telewizora na przykład, niemniej jednak zobaczymy czy to się stanie.

Ok, ale idźmy może dalej z tematem, będę starał się opierać na tym co już wiemy a to co będzie to zobaczymy – najwyżej będziemy nagrywać kolejny odcinek podcastu. Taka jeszcze uwaga z mojej strony, że to jest poniekąd trochę przykre, że kolejne ekipy rządowe, kolejne generacje polityków wchodzą za każdym razem ze swoimi nowymi pomysłami i starają się nam robić jeszcze lepiej, a wychodzi jak wychodzi i co jest tutaj jeśli chodzi o system emerytalny istotne, to że musimy mieć pewien spokój wokół tego procesu oszczędzania na emeryturę. Nie może być tak, że co kilka lat będzie przeprowadzana rewolucja bo po prostu to się odbija negatywnie na zaufaniu obywateli dla tego systemu emerytalnego i niestety nie sprzyja myśleniu o samodzielnym inwestowaniu na emeryturę.

Taka jeszcze jedna rzecz mi się tu przypomniała jeśli chodzi o plan PPK, a mianowicie w ramach projektu który został upubliczniony dosłownie kilka dni temu przed nagraniem tego odcinka podcastu – tam nie ma nic na temat statusu własności prywatnej środków które w ramach PPK będą się znajdować. To jest nieco negatywne bo zachodzą obawy, że może to jest furtka do tego żeby kolejna ekipa sobie tymi pieniędzmi porządziła według własnego uznania. Nie chcę naprawdę być tutaj jakimś wielkim pesymistą i nie chcę nikogo w żaden sposób urazić, ani też nie chcę wykazywać się jakimś totalnym brakiem zaufania do państwa. Jak PPK zostanie wdrożone a OFE zostanie zlikwidowane, to wtedy być może będzie okazja żeby porozmawiać o tym co jest, a nie co być może będzie. Dobra rzecz w PPK – o ile zostanie wprowadzone, jest w kontekście trzeciego filaru taka, że osoby które na przykład są samozatrudnione nie będą prawdopodobnie objęte PPK, natomiast będą miały zwiększony limit w ramach którego będą mogły wpłacać pieniądze na IKZE o którym będziemy zaraz mówić nieco więcej.

III filar emerytalny

No dobra to skupmy się na tym trzecim filarze i na tym co jest a nie co będzie, albo co wydaje nam się że będzie. Jeśli chodzi o trzeci filar to tutaj mamy dwa tematy, dwa modele oszczędzania na emeryturę. Są to filary przede wszystkim nieobowiązkowe, więc o ile w pierwszym i drugim filarze mamy obowiązek uczestniczyć, o tyle trzeci filar jest nieobowiązkowy i każdy z obywateli który jest aktywny zawodowo – chociaż nie musi być aktywny zawodowo np bezrobotny, każdy może przystąpić do IKE czy IKZE i oszczędzać na emeryturę.

Trzeci filar ma jedną dobrą rzecz, ma wpisane w sobie to, że środki które się tam znajdują mają status własności prywatnej. To jest kluczowe bo nie może się okazać tak, że nagle nam ktoś te pieniądze buchnie – a przynajmniej zrobi to tak z sekundy na sekundę. Oczywiście co jest tutaj fajne i o czym będę mówił to jest to, że państwo utworzyło pewne zachęty aby ludzie faktycznie chcieli inwestować do trzeciego filaru. Na ile te zachęty się udały, albo na ile udało się wytłumaczyć ludziom, że warto inwestować w trzecim filarze za chwilę sobie powiemy – bo nie wypada to korzystnie jeśli chodzi o liczbę osób które faktycznie inwestują w trzecim filarze. Państwo stworzyło tutaj moim zdaniem całkiem fajne mechanizmy i fajnie można z nich korzystać, natomiast być może po wysłuchaniu tego podcastu jeśli sam nie inwestujesz jeszcze w ramach trzeciego filaru, to być może mój podcast przysłuży się do tego żeby Cię jednak zachęcić. Tak jak powiedziałem, mamy w ramach trzeciego filaru dwa modele IKE czyli Indywidualne konto Emerytalne i IKZE czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. W tym odcinku powiemy sobie o tym drugim czyli IKZE.

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)

Długa nazwa, więc w dalszej części będę mówił głównie IKZE w skrócie. W kolejnym odcinku powiemy sobie o IKE, a w trzecim odcinku spróbujemy sobie te tematy spiąć w jedną całość i powiedzieć nieco bardziej ogólnie co komu powinno przynieść więcej korzyści jeżeli chodzi o oszczędzanie na własną emeryturę.

Garść statystyk

Jeżeli chodzi o IKZE to zostało ono wprowadzone stosunkowo niedawno bo w roku 2012. Wstąpienie do IKZE jest jak już mówiłem całkowicie dobrowolne, a środki mają tam status własności prywatnej. Taka garść statystyk jeśli chodzi o IKZE, otóż przed nagraniem tego podcastu wszedłem sobie na stronę Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej i wyczytałem że do drugiej połowy 2017 roku włącznie – jeśli chodzi o konta IKZE to w Polsce mamy takich rachunków otwartych 660 tys. Zaledwie tyle ludzi posiada konto IKZE. Mówię zaledwie ponieważ w Polsce osób które mogłyby takie konta otworzyć, osób pracujących jest ok 16 milionów, no więc nie wygląda to zbyt fajnie. Wartość zgromadzonych środków w ramach IKZE, według tego co podaje Ministerstwo, przekroczyła już w tym momencie miliard i jest to znaczny wzrost na przestrzeni ostatnich 2-3 lat. Konkretnie jest 1,3 miliarda złotych ale znów, 1,3 miliarda może się wydawać dużą kwotą ale jak podzielimy to przez ilość rachunków IKZE to okazuje się, że na przeciętnym rachunku IKZE mamy niespełna 2000 złotych środków – no nie jest to zbyt imponujące jeśli chodzi o przyszłą emeryturę. To też wynika poniekąd z tego że limity w IKZE nie są też zbyt piorunujące, ale do tego za chwilę przejdziemy.

Limity wpłat do IKZE

Każdego roku jeżeli chodzi o limity to państwo ustala ile możemy maksymalnie wpłacić sobie na takie konto IKZE. Ustawodawca ustalił, że w danym roku można wpłacić nie więcej niż 1,2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Oznacza to że w roku 2018 – a mam takie konto założone, można było wpłacić kwotę maksymalnie około 5300 złotych. To co jest najważniejsze to jeżeli mamy zarabiać na emeryturę to po co robić to akurat przez IKZE? Otóż państwo stworzyło tutaj kilka mechanizmów zachęcających, jeśli chodzi o kwestie podatkowe.

Ulgi podatkowe

Po pierwsze wpłacając pieniądze na IKZE zmniejszamy o tą kwotę podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Mówiąc tak po ludzku, jeśli sobie wpłacimy maksymalny limit jaki jest do wykorzystania czyli ok 5300 złotych, to o tyle zmniejszamy podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym, a jeżeli na przykład jesteśmy zatrudnieni na umowę o pracę i płacimy w pierwszym progu podatkowym 18%, to oznacza to, że na dzień dobry mamy zwrot podatku w kwocie 950 złotych. Wpłacamy 5300 złotych na emeryturę w ramach IKZE i dostajemy od razu od państwa bonus w postaci niemal 1000 złotych – także całkiem miło. Jeżeli jesteśmy osobą samozatrudnioną i rozliczamy się w ramach podatku liniowego to jest procent więcej czyli 19%. Jeszcze lepiej jeśli ktoś jest na umowie o pracę i wpadł w ten drugi próg podatkowy czyli 32%, to wtedy taka osoba może sobie ten podatek całkiem wydatnie zmniejszyć właśnie wpłacając pełny limit IKZE, bo wtedy z kwoty 5300 złotych – 32% to daje nam kwotę około 1700 złotych, więc to jest już coś konkretnego. Nic na dzień dobry nie robimy i mamy właściwie gwarantowany zysk. To jest całkiem sensowne bo w skali roku wypracować sobie nawet 18% stopy zwrotu, to trzeba być całkiem dobrym inwestorem. Ja nie mówię tutaj że jednorazowo, ale naprawdę z roku na rok jest to ciężko wypracować. Tutaj wpłacając sobie ten maksymalny limit czyli 5300 złotych – oczywiście możemy wpłacić zmniej nawet i 100 złotych to od razu mamy 18%, 19% czy nawet 32% zwrotu w postaci podatku dochodowego.

Po drugie, jeżeli chodzi o zachęty podatkowe w ramach IKZE to mamy to, że jak już sobie wpłacimy pieniądze na taki rachunek IKZE to nie płacimy tzw podatku Belki, czyli podatku od dochodów kapitałowych, czyli podatku który jest pobierany na lokacie bankowej. Osoby które na przykład inwestują przez fundusze inwestycyjne, czy osoby które inwestują bezpośrednio na giełdzie dobrze znają ten podatek – 19% od każdego zysku trzeba zapłacić. Tutaj w ramach obracania środkami w ramach takiego konta IKZE nie płacimy podatku Belki w ogóle, czyli ten podatek nie istnieje. To jest bonus bo po pierwsze zyskujemy na podatku dochodowym, a później zyskujemy poprzez to że nie płacimy żadnego podatku od zysku jaki uzyskamy obracając tym kapitałem. No i co… i mamy niestety łyżkę dziegciu na końcu, bo jak już tak sobie oszczędzamy przez 20-30 lat i w końcu dożyjemy momentu kiedy uzyskujemy prawo emerytalne – konkretnie musimy mieć skończone 65 lat, wówczas możemy wypłacić sobie środki z IKZE i ta łyżka dziegciu polega na tym, że wtedy musimy zapłacić 10% ryczałtem od całości kapitału jaki mamy zgromadzony na rachunku IKZE. To jednak nie jest coś strasznego, bo 10% to jest i tak mniej niż 19%, poza tym my przez cały okres inwestowania nie płaciliśmy podatku Belki więc korzyść jest bardzo duża. Uwierzcie mi że oszczędność w postaci podatku Belki przez 30-40 lat, jeśli ktoś jeszcze aktywnie tym kapitałem w międzyczasie inwestuje, to korzyści z uniknięcia tego podatku są ogromne.

Tu na stronie znajdziesz kilka kalkulatorów zrobionych w Excelu gdzie będziesz mógł zobaczyć jakiego rzędu są to oszczędności – ale oszczędności są ogromne. Ja rozumiem, że przez podcast ciężko jest wytłumaczyć i przekazać takie treści liczbowe, ale żeby zobrazować – gdybyśmy założyli że wpłacamy środki przez około 30 lat w kwocie 5000 złotych co roku, średnio zarabiamy na przykład kilka procent powyżej inflacji, to oszczędności tylko z tytułu podatku Belki będą w kwotach co najmniej kilkudziesięciu tysięcy złotych, a jeśli stopy zwrotu jakie generujemy na kapitale którym obracamy w ramach rachunku emerytalnego będą większe, to wówczas oczywiście korzyści podatkowe będą jeszcze większe i mogą iść w setki tysięcy złotych, także mówimy tu o długiej perspektywie kilku dekadach i naprawdę procent składany robi robotę i naprawdę dzieją się cuda.

Jak powiedziałem w drugim odcinku podcastu poświęconemu trzeciemu filarowi będę mówił o IKE czyli Indywidualnym Koncie Emerytalnym, natomiast nie bez powodu nagrywam pierwszy odcinek o IKZE. Wydaje on się lepszym, bardziej optymalnym rozwiązaniem dla osoby która pracuje przede wszystkim, płaci podatek dochodowy, bo tutaj ta oszczędność w podatku dochodowym jest natychmiastowa. Natomiast jeżeli ktoś ma więcej środków dostępnych i wpłaci sobie cały limit w ramach IKZE, to warto wtedy skierować się w stronę IKE i tam ten limit jest większy bo ponad dwukrotnie większy niż na IKZE. Ale o tym sobie porozmawiamy w przyszłym odcinku.

Nie tylko podatkami człowiek żyje

Jeżeli mówimy o trzecim filarze emerytalnym i nie chodzi tu tylko o IKE ale też o IKZE, tutaj mamy też pewną zaletę na którą niewielu zwraca uwagę, ja chyba nawet nie widziałem żeby ktokolwiek zwracał na to uwagę, a mianowicie zaletę psychologiczną. Mentalnie jak tworzymy sobie rachunek emerytalny, dajmy na to IKZE, to my mamy mentalnie taką szufladkę z pieniędzmi na którą naklejamy etykietę “na emeryturę”. To jest dobre ponieważ ta szufladka jest mniej dostępna, trudniej jest sobie od tak z dnia na dzień wypłacić pieniądze z IKZE. Jest to możliwe żeby wypłacić pieniądze przed uzyskaniem wieku emerytalnego jeśli sytuacja nas do tego zmusi, natomiast generalnie jest to trudniejsze do zrobienia niż wypłacenie pieniędzy które mamy na rachunku bankowym, bo po prostu tam możemy sobie wejść na konto bankowe przez internet, przelać i mamy pieniądze. Natomiast tutaj mamy te pieniądze w ramach trzeciego filaru i one nie dość, że są takim firewallem oddzielone od naszych codziennych pieniędzy, naszego codziennego budżetu, to tutaj te pieniądze są też tak nieźle oetykietowane z przeznaczeniem na emeryturę. Aspekt psychologiczny jest tutaj kluczowy. Poza tym widzimy lepiej jak te nasze oszczędności rosną wraz z biegiem lat i to może też wzbudzać u nas zachętę do oszczędzania. Oczywiście może być coś przeciwnego w momencie kiedy nasze inwestycje nie będa się do końca układały i będziemy tracić trochę pieniędzy, ale ok – bądźmy optymistami. Generalnie mamy w jednym miejscu pieniądze na emeryturę i widzimy jak te pieniądze są pomnażane.

Gdzie mogę założyć sobie IKZE i w co mogę inwestować?

Wiemy już czym jest IKZE natomiast odpowiedzmy sobie teraz na pytanie gdzie możemy sobie takie konto IKZE otworzyć. Ustawodawca przewidział kilka możliwości.

Pierwszą grupą podmiotów, które mogą prowadzić rachunki IKZE są fundusze inwestycyjne, oraz tak zwane dobrowolne fundusze emerytalne zarządzane przez PTE. To jest opcja szczególnie przydatna dla kogoś kto nie wie jak inwestować, bądź nie chce sam inwestować środków które mają być przeznaczone na jego emeryturę – może po prostu zlecić to firmie zewnętrznej – funduszowi inwestycyjnemu.

Kolejną grupą podmiotów które mogą prowadzić rachunki gdzie możemy sobie otworzyć rachunek emerytalny jak IKZE to są domy maklerskie. Dla osób które już inwestowały lub inwestują na giełdzie to jest bardzo jasne i oczywiste. Po prostu mamy tam oddzielny rachunek gdzie możemy sami kupować i sprzedawać różne walory.

Kolejną grupą podmiotów które mogą prowadzić takie rachunki są zakłady ubezpieczeń na życie, oraz ostatnią grupą są banki – gdzie możemy w ramach lokaty z przeznaczeniem na emeryturę gromadzić własne środki. Ja na chwilę zatrzymam się przy domach maklerskich. Sam prowadzę sobie IKZE w ramach właśnie konta maklerskiego i oczywiście to nie oznacza, że ja zachęcam Ciebie żebyś Ty też otworzył sobie konto maklerskie jeżeli go nie masz. Natomiast jest to w gruncie rzeczy całkiem ciekawa opcja nawet jeśli ktoś się nie zna na inwestycjach, ponieważ tutaj zaczynamy bardzo niewielkim kapitałem inwestować – a więc nie ma raczej możliwości żebyśmy nagle popełnili jakiś wielki błąd.

Poza tym IKZE ma pewne ograniczenia jeśli chodzi o możliwość kupowania instrumentów finansowych, to znaczy co do zasady, że możemy inwestować praktycznie we wszystkie poza tak zwanymi instrumentami pochodnymi czyli nie możemy mieć tutaj żadnych transakcji przeprowadzanych na tak zwanym rynku terminowym. Mówiąc inaczej nie możemy handlować kontraktami terminowymi i opcjami. Oczywiście jeżeli nie jesteś zbyt rozeznany w rynkach finansowych to niewiele Ci to mówi, natomiast są to instrumenty które posiadają w sobie wbudowaną dźwignię finansową i prawdopodobnie z tego też powodu ustawodawca doszedł do wniosku, że jeżeli ktoś oszczędza na emeryturę to może nie każdy wie jak funkcjonują takie instrumenty i groziłoby to bardzo szybkim wyzerowaniem konta.

Dlatego też w ramach IKZE można kupować instrumenty typu akcje, obligacje, fundusze ETF czy certyfikaty inwestycyjne i tu taka ciekawostka przy okazji – bo ja powiedziałem że instrumenty pochodne, derywaty są niedozwolone w ramach IKZE, natomiast niektóre certyfikaty inwestycyjne mają wbudowaną dźwignię finansową, więc tak naprawdę można powiedzieć, że to jest jedyny przypadek gdzie możemy inwestować w ramach IKZE z wykorzystaniem właśnie dźwigni finansowej. Więcej o instrumentach finansowych i metodach inwestycyjnych usłyszysz w pierwszym odcinku mojego podcastu- tylko się nie wystrasz trwa on około sześć godzin, także gorąco zapraszam. Strona system trader.pl/001 to jest pierwszy odcinek mojego podcastu i tam jest kompendium wiedzy na temat tego jakie mamy między innymi instrumenty finansowe, oraz mówię w jaki sposób możemy podejmować decyzje. To jest oczywiście bardzo wprowadzający materiał, więc to nie jest tak, że po spędzeniu sześciu godzin i wysłuchaniu tego odcinka będziesz od razu Warrenem Buffetem, natomiast z pewnością jeśli rynki finansowe są dla Ciebie czymś nowym, to jest to świetne miejsce gdzie możesz naprawdę mieć niezły start i fundament wiedzy. Jeśli będziesz chciał dalej brnąć, że tak powiem, w poznawanie rynków finansowych to absolutnie polecam pierwszy odcinek mojego podcastu. Możesz tam również odebrać wersję w postaci PDF, więc jeżeli nie możesz, nie chcesz lub nie lubisz słuchać tak długich podcastów to możesz sobie to przeczytać w postaci ebooka w formie PDF. To jest prawie sto stron, także całkiem sporo wiedzy i to całkiem za free. To jest tyle jeśli chodzi o prowadzenie konta IKZE w ramach konta maklerskiego, nie będę tutaj wchodził w więcej szczegółów, tak naprawdę to jest temat na inną opowiastkę.

Jak już sobie otworzymy konto IKZE, załóżmy na początku stwierdziliśmy, że jesteśmy za mało doświadczeni i otworzyliśmy sobie to w banku. W ramach takiego konta bankowego, lokaty oszczędzamy pieniądze, a po roku dwóch stwierdziliśmy, że być może nasza awersja na ryzyko się nieco zmniejszyła i jesteśmy skłonni zaryzykować niego więcej, albo nasza wiedza pozwala na to żebyśmy zaryzykowali nieco więcej na giełdzie, to wówczas nie ma problemu żeby przenieść swoje środki z jednego rachunku IKZE do jakiegoś nowo otwartego rachunku IKZE. My nie możemy mieć kilka rachunków, ale możemy przetransferować środki z jednej instytucji do drugiej. To jest możliwe i dopuszczalne, natomiast żeby też nie było nieporozumienia, że my możemy mieć część środków w ramach konta maklerskiego a część środków w banku – nie to nie jest możliwe. Jest możliwe że jeżeli na początku wybraliśmy instytucję A, a później chcemy przenieść te środki do instytucji B to jak najbardziej możemy to zrobić i zwykle nie pobierane są z tego tytułu żadne pieniądze – ale tutaj nie jestem pewny jeżeli chodzi o kwestie przeniesienia papierów wartościowych z jednego do drugiego domu maklerskiego to być może te prowizje nie są pobierane, natomiast jeżeli byśmy chcieli przenieść pieniądze na przykład z domu maklerskiego na konto w banku również pod parasolem IKZE, to wtedy będziemy musieli na pewno zapłacić prowizję maklerską bo wtedy najpierw będziemy musieli te papiery wartościowe sprzedać – ale trochę odbiegamy od tematu.

Jak można wycofać środki z IKZE?

Teraz tak krótko chciałem powiedzieć kiedy możemy wypłacić sobie te pieniądze z IKZE. Wiemy, że co roku możemy sobie tam wpłacać pieniądze i co roku mamy limit do którego możemy maksymalnie te środki przelać – nie możemy więcej, więc jeśli na przykład w roku 2018 ten limit wynosi 5300 złotych to my nie możemy tam przelać 10000 złotych. Nawet gdybyśmy to zrobili, to wszystko powyżej tego limitu zostanie nam zwrócone. Natomiast jak możemy te pieniądze sobie wypłacić? Pierwszą naturalną sytuacją jest to, że czekamy aż uzyskamy wiek emerytalny, a jeżeli chodzi o IKZE to musi to być wiek 65 lat.

Mamy 65 lat skończone i możemy sobie w normalnym trybie wypłacić te pieniądze. Możemy zrobić to jednorazowo, czyli jednorazowo te pieniądze zostaną nam wypłacone – oczywiście pomniejszone o 10% od wszystkich środków jakie są zgromadzone na tym koncie. Możemy również wypłacić te pieniądze w ratach i na przykład będą one wypłacane przez kilka lat. Nie pamiętam w tym momencie ale może to być pięć czy dziesięć lat. Tam są też pewne uwarunkowania, ale nie jest to bardzo kluczowe w tym momencie tym bardziej jeżeli konta emerytalnego IKZE jeszcze nie masz, natomiast dwie takie możliwości wypłaty na pewno są ale może też zdarzyć się taka sytuacja, że z tego czy innego powodu będziemy chcieli wypłacić te pieniądze zanim skończymy 65 lat.

Być może sytuacja życiowa, czy jakaś inna zmusi nas do tego, że będziemy potrzebowali mieć dostęp do tych zgromadzonych środków tu i teraz. Możemy to oczywiście zrobić, wówczas będziemy musieli zapłacić podatek, nie ten 10% jaki przewidziany jest normalnym trybem w momencie uzyskania praw emerytalnych, natomiast będziemy musieli zapłacić podatek dochodowy i jak każdy normalny dochód rozliczyć to na Picie. To co jest istotne jeżeli chodzi o wypłacanie pieniędzy z rachunku IKZE przed terminem, to że nie możemy wypłacić części środków. Możemy wypłacić tylko i wyłącznie całość, także jest tutaj taka ważna informacja no i jeszcze jedna rzecz – o której powinienem był powiedzieć na samym początku – konto IKZE może otworzyć praktycznie każdy, nawet emeryt lub osoba która skończy 16 lat, czyli nie musi być jeszcze osobą pełnoletnią a już może sobie otworzyć rachunek IKZE.

Podsumowanie

Reasumując, IKZE polega na tym że wpłacamy sobie środki do przeznaczonego specjalnie w tym celu rachunku. Nie możemy tego zrobić w kwocie większej niż limit w danym roku. W roku 2018 jest to 5300 złotych. To co zyskujemy na dzień dobry to od razu o tyle płacimy mniej podatku dochodowego, czy też o tyle zmniejszamy swoją podstawę do opodatkowania. Jeżeli płaciliśmy na przykład w ramach umowy o pracę 18%, to 950 złotych mamy od razu zwrotu w postaci podatku – pomimo że na rachunku mamy wciąż pełną kwotę którą sobie wpłaciliśmy. Nie musimy wpłacać pełnej kwoty jeżeli nie mamy tyle pieniędzy. Możemy wpłacić sobie kwotę jaką mamy i nie musimy się stresować tym, że nie jesteśmy sobie w stanie uzbierać do tej kwoty limitu, czy nie stać nas na to – nie ma problemu. Zwłaszcza osoby które są młodsze może dopiero startują z pracą, a może wręcz jeszcze nie pracują mogą sobie wpłacić mniejsze środki i będzie już można operować tymi środkami w ramach oszczędzania na emeryturę.

Natomiast w momencie kiedy uzyskamy prawo do wypłacenia tych środków, czyli skończymy 65 lat, to musimy zapłacić 10% od środków które się na tym rachunku znajdują. Od wszystkich środków, czyli nie tylko od tych które wpłaciliśmy ale również jeżeli cokolwiek udało nam się wypracować w postaci zysku kapitałowego – czyli jeżeli udało się nam pomnożyć te środki przez wartość większą niż jeden, bo pomnożyć przez zero też można, natomiast nam chodzi o to żeby pomnożyć te pieniądze przez wartość większą od jeden to normalnie nie płacimy podatku Belki, podatku od zysków kapitałowych 19%, tylko płacimy ryczałtem na koniec po skończeniu 65 lat 10%. To właściwie tyle jeżeli chodzi o IKZE. Myślę, że temat jest wart zgłębienia i zastanowienia się czy nie warto pomyśleć nad swoją przyszłością emerytalną już teraz, nawet jeżeli dzieli nas do niej jeszcze kilka ładnych dekad. Świadomie pominąłem pewne niuanse czy detale, które nie mają kluczowego znaczenia dla całej idei oszczędzania na emeryturę jeżeli chodzi o IKZE.

Zależy mi przede wszystkim żeby osoby które w ogóle nie mają, czy nie miały jeszcze pojęcia czym jest IKZE, że w ogóle jest jakiś trzeci filar, to żeby wysłuchawszy tego podcastu miały szansę poznać, że coś takiego jest, żeby miały szansę się przekonać że naprawdę warto oszczędzać samodzielnie nawet niewielkie pieniądze na wiele lat przed emeryturą. Chciałem jeszcze gorąco zaprosić na stronę systemtrader.pl/006 – tak jak mumer tego odcinka, gdzie znajdzie się zapis tekstowy tego podcastu. Czyli jeżeli nie lubicie słuchać, albo nie lubicie mojego głosu to możecie sobie to wszystko sobie tam przeczytać. Umieściłem tam też linki które powiedzmy są uzupełnieniem do tematu IKZE, gdzie możecie sobie poczytać nieco więcej materiałów.

Przygotowałem również pewne kalkulatory w Excelu, gdzie będziecie sobie mogli między innymi sprawdzić jakie korzyści wynikają na przykład z tytułu oszczędzania i niepłacenia podatku Belki. Jak ten bonus, że tak powiem, od państwa działa na naszą korzyść w perspektywie na przykład kilkudziesięciu lat. Naprawdę zobaczycie że potrafi to być miazga bo jak mówię, że wpłacamy sobie 5000 złotych no i ktoś sobie powie, że no dobra nawet jak ktoś zarobi 10% to zarobi 500 złotych, to normalnie miałby od tego zapłacić 19% to wyszłoby 100 złotych to nie jest to jakiś wielki pieniądz – można powiedzieć. Zaoszczędził ktoś 100 złotych w skali roku. No właśnie ale nie jest tak do końca, w perspektywie lat ten kapitał będzie coraz większy i te zyski – czego Wam życzę też będą coraz większe, więc podatek też byłby coraz większy – a Wy będziecie sobie mogli oszczędzać. Poza tym będziecie mogli o te 100 złotych więcej już w pierwszym roku inwestować, to na prawdę robi się z tego taka kula śniegowa na przestrzeni kilkudziesięciu lat, już nie mówiąc o tym że w przypadku IKZE zyskujecie już na start w postaci obniżenia Waszego podatku dochodowego.

Ok to tyle jeżeli chodzi już o IKZE, zachęcam też bardzo do zadawania pytań i komentowania tego odcinka podcastu na mojej stronie systemtrader.pl. Tymczasem życzę Ci wszystkiego dobrego. W kolejnym odcinku z tej serii porozmawiamy sobie o starszym bracie IKZE czyli IKE. Dziękuję że wytrwałeś ze mną do końca no i do usłyszenia już za dwa tygodnie. Pozdrawiam Cię serdecznie, hej!

Jacek